Όταν τα παιδιά αρχίζουν να μιλούν και να αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους, αναπτύσσουν το λεγόμενο φανταστικό παιχνίδι, όπου μέσα απ’ την πλούσια φαντασία τους, τα οδηγεί στους δικούς τους μοναδικούς κόσμους. Κινούμενα μεταξύ πραγματικού και φανταστικού κόσμου, παίζουν προσποιούμενα παιχνίδια, αναπτύσσουν διαλόγους με τις κούκλες και τα λούτρινα παιχνίδια και κάπου εκεί, θα βρεθεί δίπλα τους και ένας… φανταστικός φίλος.

Οι φανταστικοί φίλοι είναι πλάσματα που δημιουργούν τα παιδιά δίνοντας τους όνομα, μορφή, χαρακτηριστικά και ταυτότητα, ενώ τα συντροφεύουν στο παιχνίδι ή και στιγμές της καθημερινότητας, όπως το σχολείο, το οικογενειακό τραπέζι, οι σκανταλιές. Όταν οι γονείς ανακαλύψουν την ύπαρξη του φανταστικού φίλου του παιδιού, άλλοτε σοκάρονται, άλλοτε τρομοκρατούνται, άλλοτε προσπαθούν να αλληλεπιδράσουν μαζί του. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η δημιουργία φανταστικών φίλων δεν ελλοχεύει κινδύνους και σε καμιά περίπτωση δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζεται με φόβο ή πανικό.

Η εμφάνιση φανταστικών φίλων παρατηρείται σε παιδία 3-7 ετών, με το 60-65% αυτών, να αναφέρουν ότι έχουν ή είχαν ένα φανταστικό φίλο. Έχει παρατηρηθεί ότι τα κορίτσια προσχολικής ηλικίας δημιουργούν πιο εύκολα φανταστικούς φίλους, αλλά στα 7 έτη η συνήθεια αυτή κυριαρχεί στα αγόρια. Επίσης, τα κορίτσια αποκτούν φανταστικούς φίλους και των δύο φύλων, ενώ τα αγόρια κυρίως αρσενικούς,  που συχνά φέρουν μαγικές – σούπερ δυνάμεις.

 Η αντίληψη ότι τα μοναχικά, ντροπαλά παιδία ή όσα έχουν δυσκολίες στις κοινωνικο-συναισθηματικές σχέσεις τείνουν να δημιουργούν φανταστικούς φίλους, όπως και η άποψη ότι η ύπαρξή τους είναι ανησυχητική λόγω σύνδεσης με προβλήματα στην ψυχική τους ανάπτυξη, έχουν απορριφθεί. Έχει διαπιστωθεί, ότι φανταστικούς φίλους δημιουργούν τα παιδιά με ανεπτυγμένες γλωσσικές και κοινωνικές δεξιότητες, ενώ χαρακτηρίζονται από περισσότερη δημιουργική σκέψη σε σχέση με παιδιά που δεν έχουν φανταστικούς φίλους. Επίσης, τα πρωτότοκα παιδιά και τα μοναχοπαίδια δημιουργούν συχνότερα φανταστικούς φίλους γιατί έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, που τους επιτρέπει να παίζουν δημιουργικά καλλιεργώντας έτσι τη φαντασία τους.

Η ύπαρξη φανταστικών φίλων είναι μια ισχυρή απόδειξη της φαντασίας ενός παιδιού. Ένα παιδί με φανταστικό φίλο, δεν έχει απλά την ικανότητα να τον δημιουργήσει, αλλά και να του αποδώσει χαρακτηριστικά. Επίσης, αναπτύσσει το λεξιλόγιό του και την ικανότητα αφήγησης ιστοριών. Μέσα απ’ αυτόν μαθαίνει να κατανοεί τη θέση του άλλου, να παίζει συνεργατικά και να αλληλεπιδρά με άλλους, θέτοντας γερές βάσεις για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. Συχνά προσπαθεί μέσω του φανταστικού φίλου να εκφράσει τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τους φόβους του ή και να διαχειριστεί μια τραυματική κατάσταση. Τέλος, συχνά παρατηρείται τα παιδιά να αποδίδουν στους φανταστικούς τους φίλους χαρακτηριστικά που θα ήθελαν να είχαν εκείνα, π.χ. ένα παιδί που φοβάται το σκοτάδι έχει έναν ατρόμητο φανταστικό φίλο.

Η επίδραση των φανταστικών φίλων είναι θετική για τη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, ενώ καθόλου τυχαία, έχει αναγνωριστεί ότι άτομα που στην παιδική ηλικία είχαν φανταστικούς φίλους, μεγαλώνοντας έγιναν πιο κοινωνικά με ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις. Οι γονείς λοιπόν, διαπιστώνοντας ότι το παιδί τους έχει δημιουργήσει ένα φανταστικό φίλο, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καλό είναι να μην πανικοβληθούν και πρωτίστως να μην προσπαθήσουν να το απαγορεύσουν. Μερικές συμβουλές διαχείρισης του φανταστικού φίλου είναι οι παρακάτω:

• Ας χαλαρώσουμε κι ας απολαύσουμε την ύπαρξη του φανταστικού φίλου του παιδιού
• Προσπαθούμε με ερωτήσεις και συζητήσεις να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτόν, τις επιθυμίες, τα ενδιαφέροντα, τις ανησυχίες του
• Θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε το φανταστικό φίλο στο παιχνίδι με το παιδί μας ή σε μια συνήθεια της οικογένειας, π.χ. μεσημεριανό τραπέζι
• Δείχνουμε σεβασμό στην έκφραση του παιδιού, δεν το διακωμωδούμε, το απαξιώνουμε ή του ασκούμε κριτική
• Αν οι συμπεριφορές του φανταστικού φίλου ξεφύγουν από τα όρια και τους κανόνες του σπιτιού, δεν είναι κακό να γίνουμε πιο αυστηροί. Για παράδειγμα, αν το παιδί επικαλείται το φανταστικό φίλο για την ακαταστασία του δωματίου του, μπορείτε να πείτε: «Δεν με ενδιαφέρει ποιος προκάλεσε την ακαταστασία, πρέπει να τακτοποιήσεις το δωμάτιο σου»
• Αφήνουμε το παιδί να εκφραστεί μέσα από τη φαντασία του, επικοινωνούμε μαζί του, ταξιδεύοντας στον φανταστικό του κόσμο.